Veri Tabanı Yönetim Sistemi (Dbms) ve İlişkisel Veri Tabanı (Rdbms) Ne Demektir?
Veri tabanı, birbirleriyle ilişkili bilgilerin depolandığı alandır. Bu veriler kişiler için bir Excel dosyası içinde saklanılabilirken, büyük kurumlar için gerçek zamanlı operasyonel verilerin girildiği büyük veri tabanları içinde saklanır. Bu veri tabanları genellikle bir veri tabanı yönetim sistemi (DBMS) ile kontrol edilir.
Bir kütüphaneye girildiğinde farklı konularda birçok kitap bulunur. İşte burada kitaplar veridir, kütüphane ise veri tabanıdır. Veriler kütüphanedeki kitapların konusuna ve alanına göre sıralandığı gibi sınıflandırılır ve buna göre bir yerleşim yapılır. İlişkili verilerin birbirleri arasındaki bağlantı kurulur, bu sayede verileri çekerek analiz yapmak kolaylaşır.
Günümüzde verilerin her geçen gün katlanarak büyümesi sebebiyle, verilerin depolanması zorluklar oluşturmaktadır. Bu depolama ve analiz işlemlerini kolaylaştırmak amacıyla ortaya çıkan veri tabanı çeşitlerinden en yaygın olanı ilişkisel veri tabanı türüdür.
Veri Tabanı Yönetim Sistemi (DBMS) Nedir?
Veri tabanları genellikle bir veri tabanı yönetim sistemi ile çalıştırılır. Veri tabanı yönetim sistemi kullanıcılara ve programcılara sistematik bir yolla veri oluşturmayı, veri silmeyi, veriyi manipüle etmeyi, güncellemeyi ve yönetmeyi sağlar. Bu sistemler çoğunlukla bir arayüze sahiptir ve bu arayüz ile istenilen işlemler kolayca yapılabilir. DMBS tarafından ayrıca performans izleme/ayarlama, yedekleme, kurtarma ve yönetim işlemleri de gerçekleştirilir.
Popüler veri tabanı yazılımlarına ya da DBMS’lere :
- MySQL,
- Microsoft Access,
- Microsoft SQL Server,
- FileMaker Pro,
- Oracle Database,
- dBASE
örnek olarak gösterilebilir.
İlişkisel Veri Tabanı Nedir? Relational Database Management System (Rdbms)
İlişkisel veri tabanı, birbirileriyle ilişkili verilerin aralarında bağlantı kurularak tasarlanması ile oluşturulmuş bir veri tabanı türüdür. Bu veri tabanları, satırların ve sütunların meydana getirdiği tablolardan oluşur. Tablolar birbirlerine anahtar dediğimiz veriler ile bağlıdır. Bu tabloların verileri birbirlerini referans eder. Bu ilişkisel yapı aynı anda birçok tablodan veri çekilebilmesini sağlar.
Bankalarda, hastanelerde, ticari işlerde, üniversitelerde veri tabanları sıklıkla kullanılır. Örneğin, bir giyim firmasının veri tabanı şu şekilde olabilir. Ürünlerin yer aldığı liste de ürünün kodu, ürünün cinsi ve kumaşı gibi bilgiler yer alır. Müşteriler tablosunda ise herhangi bir müşterinin hangi ürün kodlu kıyafeti aldığı, hangi tarihte aldığı ve ödemeyi nasıl yaptığı bilgileri tutulur.
Bu iki tablo birbirine ürün kodu ile bağlıdır. Stokta yer alan ürün miktarını görmek için ilk tabloya bakılırken, gün içinde kaç müşteri alışveriş yapmış bilgisi için ikinci tabloya bakılır. Verdiğimiz örnekte tablolar arası ilişki olduğundan dolayı hangi müşterinin hangi ürünü aldığını öğrenmek için bu iki tablo birlikte görüntülenebilir.
İlişkisel Veri Tabanlarının Avantajları
- Doğru kurulmuş, doğru indexlenmiş ve doğru yönetilen bir veri tabanı her büyüklükteki şirketin işini kolaylaştırır. Veriye kolay ve zahmetsiz ulaşmak vakit kaybını önlediği gibi aynı zamanda şirketlerin zarar etmesini de önler.
- Verinin bir arada ve tutarlı olmasını sağlayan ilişkisel veri tabanları birçok yazılımda bu özelliği ile kolaylık sağlar.
- Stok takibi, e-ticaret işlemleri gibi alanlarda sıkça kullanılan bu sistem kritik müşteri bilgisini yönetmek açısından uygundur.
- Normalizasyon ile veri tekrarından kaçınılması mümkündür.
İlişkisel Veri Tabanlarının Dezavantajları
- İlişkisel bir veri tabanının kurulması, bakım maliyetleri, programlama ve yönetim işi için kalifiye eleman çalıştırmak maliyetlidir.
- Veri alanlarının uzunluğunda bazı kısıtlamalar sebebiyle yapısal sınırlandırmaları bulunmaktadır.
- Çok fazla fiziksel alana ihtiyaç duyar.
Microsoft’un internet sitesinden indirerek kullandığım AdventureWorks2014 veri tabanında bulunan tablolar arası ilişkiler Örnek 1.1 de gözükmektedir. Burada Product tablosunda görülen ProductID, o tablonun Primary Key’idir. Diğer tablolarda görülen ProductID’lere bu key ile bağlıdır. Çoklu sorgu yapılmak istendiğinde bu tablolar birbirine keyler ile Join lenir ve tüm tablolardan istenilen farklı veri aynı tabloda ve aynı anda gösterilebilir. İşte buna İlişkisel Veri Tabanı adı verilir.